Słowo "faraon" określające egipskiego władcę pochodzi od starożytnego "per-aa", czyli "wielki dom". Tak nazywano w Egipcie pałac królewski, a od czasów XVIII dynastii również samego króla.

Według starych legend, pierwszymi królami Egiptu były postacie czczone później jako znani egipscy bogowie. Nie wiadomo, czy rzeczywiście tak było, ponieważ nie odkryto żadnych źródeł historycznych na ten temat. Pierwszym władcą zjednoczonego Egiptu był Menes - przypuszczalnie jest to ta sama osoba, co Narmer, o którym wiadomo znacznie więcej. Przez okres ponad trzech tysięcy lat nad Egiptem panowało co najmniej 170 królów, zdarzyło się również kilka kobiet, mianujących się jednak 'królem Egiptu'.

Władza faraona miała charakter świecko-religijny. Oprócz sprawowania rządów pełnił on funkcję kapłana - jedynego prawdziwego kapłana i namiestnika bogów na Ziemi. Faraon stawał się boski podczas koronacji - ceremonii wymyślonej przez Egipcjan. Największą władzę i autorytet wśród ludu miał faraon za czasów Starego Państwa, zwłaszcza IV dynastii. Aspekt religijny rządów przyczyniał się do umacniania władzy nad ludem - robotnicy z wielkim zapałem i oddaniem pracowali przy budowie piramid, ponieważ wiedzieli, że splendor, w jakim faraon będzie odchodził w zaświaty zapewni zbawienie i nieśmiertelność również całemu ludowi. Król osobiście odprawiał ceremonie i rytuały w świątyni, zwłaszcza w czasie świąt. Oprócz pełnienia obowiązków związanych z obrzędami religijnymi, faraon brał czynny udział w życiu świeckim swojego państwa. Poddani mieli dobry kontakt ze swoim władcą - często widywano go w czasie różnych uroczystości i imprez o charakterze świeckim, lub podróżującego łodzią po Nilu. Nie można jednak było się z nim spoufalać. Obowiązywała zasada nietykalności faraona - kto ośmielił się ją naruszyć spotykała go sroga kara, a nawet śmierć. Zasady etykiety dotyczyły też zwracania się do króla - należało mówić o nim w trzeciej osobie używając określenia "Jego Majestat".

Faraon był uosobieniem i dysponentem "maat", czyli "porządku wszystkich rzeczy". Był to rodzaj niepisanego prawa zwyczajowego, jaki obowiązywał mieszkańców starożytnego Egiptu. W oczach społeczeństwa faraon był wzorem cnót wszelkich, chodzącą doskonałością, wprost ideałem - a przynajmniej na takiego go kreowano. W sztuce przedstawiano faraonów zgodnie z zasadami kanonu. Ich wyidealizowane wizerunki miały ukazać cały majestat i dostojeństwo osoby króla.

W okresie Średniego i Nowego Państwa boskość faraona znacznie zmalała. Ludzie zdali sobie sprawę z istnienia własnej nieśmiertelnej duszy, której zbawienie nie zależało już raczej od zbawienia duszy władcy. Dlatego arystokraci i dostojnicy nie budowali już swoich grobowców w królewskiej nakropoli wokół grobowca faraona i nie popierali tak bezkrytycznie wszystkich jego działań. Faraon musiał teraz zabiegać o względy kapłanów i arystokratów. Jeśli nie wykazywał się wystarczającym sprytem, jego władza słabła, a w skrajnych przypadkach dochodziło nawet do obalenia jego rządów.