Hieroglify to grecka nazwa pisma egipskiego oznaczająca "rzeźbione święte litery". Przez wieki hieroglify stanowiły zagadkę dla naukowców, aż do początków XIX wieku, kiedy to francuscy żołnierze znaleźli w Rosetcie kamień z czasów ptolomejskich (196 r.p.n.e.) pokryty inskrypcjami w trzech językach: hieroglificznym, demotycznym i greckim. Dzięki temu kamieniowi francuski filolog Jean-Francois Champollion rozpoczął proces odszyfrowywania hieroglifów, kontynuowany następnie przez francuskich, niemieckich i angielskich naukowców.

Początki starożytnego pisma egipskiego sięgają 3000 r.p.n.e., kiedy to z pierwotnych piktogramów, obrazków rytych na skale wykształciły się znaki pisma - ideogramy wyrażające konkretne przedmioty lub pojęcia. Z czasem obok ideogramów pojawiły się fonogramy, czyli znaki wyrażające konkretne głoski, a następnie determinatywy - znaki umieszczane na końcu wyrazu wyjaśniające znaczenie i kontekst wieloznaczeniowych znaków. Hieroglify czytane były poziomo - od prawej do lewej lub odwrotnie (decydował o tym kierunek, w jakim zwrócone były znaki), albo pionowo, z góry na dół.

Z biegiem czasu Egipcjanie modyfikowali i ulepszali pismo hieroglificzne, nidgy jednak nie rezygnując z używania starych form. Mnogość znaczeń i sposobów wyrażania tych samych pojęć, brak odstępów między wyrazami, oraz fakt, że w piśmie tym nie istniały samogłoski spowodowały, że tłumaczenie hieroglifów nawet dziś nie jest łatwą sztuką i obarczone jest marginesem błędu. Pismo hieroglificzne miało charakter oficjalny i pojawiało się przede wszystkim w formie inskrypcji o charakterze religijnym. Imiona faraonów zapisywano w sposób specjalny - służyły do tego kartusze, w których umieszczano imię własne i tronowe władcy.

W starożytnym Egipcie sztuka pisania nie była dostępna dla przeciętnego obywatela. Pismem posługiwali się tylko specjalnie do tego celu szkoleni skrybowie oraz warstwa kapłańska, w tym sam faraon. Zawód pisarza był bardzo szanowany, dlatego był szansą awansu społecznego dla ludzi wywodzących się z niższych warstw.

Ważną rolę w historii pisma egipskiego odgrywa papirus. Roślina ta porastała w starożytności ogromne połacie kraju, Egipcjanie szybko odkryli możliwości jej wykorzystania. Łodygi papirusu krojono w pasy, a następnie na warstwę ułożonych obok siebie pasm nakładano drugą - w poprzek. Naturalne soki rośliny sklejały i utrwalały powstały w ten sposób arkusz. Papirus był niezwykle trwałym materiałem (dziś nadal można odczytać arkusze sprzed 4 tys. lat), poza tym dobrze wchłaniał tusz. Z biegiem czasu starannie kaligrafowane przez kapłanów hieroglify nabierały coraz bardziej uproszczonej formy przekształcając się w tzw. pismo hieratyczne. W okresie Nowego Państwa, obok wciąż stosowanej w pismach o charakterze oficjalnym hieratyki, wytworzyła się jeszcze prostsza forma pisarska, której używano na codzień w tekstach urzędniczych, handlowych i korespondencji. W toku dalszej ewolucji powstało w czasach XXVI dynastii tzw. pismo demotyczne, którego maksymalnie uproszczone znaki zupełnie nie przypominają piktogramów pierwotnych hieroglifów.

Kamień z Rosetty